روایت تاریخی

شیخ مفید می‌نویسد على علیه‌السلام در شب شهادتش بيدار بود و مكرر از اطاق خود بيرون می‌آمد و بطرف آسمان متوجه می‌شد و می‌فرمود سوگند بخدا تا بحال دروغ نگفته‌ام و دروغ هم بمن اطلاع نداده‌اند امشب همان شبى است كه بايد به وصال محبوب نائل گردم آنگاه به خوابگاه خود برگشت. چون بامداد دميد كمربند خود را بربست و می‌فرمود:
                                  كمر بـنـد از بهر مــرگ اى امير             كه مــرگ آيـد اكنون بديــدار تو
                                  مكن خوف از مرگ و آماده باش             چو مرگ آيد اى جان خريدار تو

 چون به صحن خانه رسيد مرغابيان چندى سر راه بر او گرفتند و فرياد می‌زدند، خواستند آنها را آرام كنند و از جلو حضرت دور سازند فرمود آنها را واگذاريد كه نوحه جدائى می‌كنند سپس از خانه بيرون رفت و رسيد به او آنچه زبان قلم از نگارشش لال است. و حضرت به ضربۀ ناجوانمردانۀ ابن ملجم مجروح و به شهادت رسید.

متن عربی روایت: أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ علیه‌السلام سَهِرَ تِلْكَ اللَّيْلَةَ فَأَكْثَرَ الْخُرُوجَ وَ النَّظَرَ فِي السَّمَاءِ وَ هُوَ يَقُولُ وَ اللَّهِ مَا كَذَبْتُ وَ لَا كُذِبْتُ وَ إِنَّهَا اللَّيْلَةُ الَّتِي وُعِدْتُ بِهَا ثُمَّ يُعَاوِدُ مَضْجَعَهُ فَلَمَّا طَلَعَ الْفَجْرُ شَدَّ إِزَارَهُ وَ خَرَجَ وَ هُوَ يَقُولُ‏
                                             اشْدُدْ حَيَازِيمَكَ لِلْمَوْتِ             فَإِنَّ الْمَوْتَ لَاقِيكَ‏
                                             وَ لَا تَجْزَعْ مِنَ الْمَوْتِ             إِذَا حَلَّ بِوَادِيكَ‏
 فَلَمَّا خَرَجَ إِلَى صَحْنِ الدَّارِ اسْتَقْبَلَتْهُ الْإِوَزُّ فَصِحْنَ فِي وَجْهِهِ فَجَعَلُوا يَطْرُدُونَهُنَّ فَقَالَ دَعُوهُنَّ فَإِنَّهُنَّ نَوَائِحُ ثُمَّ خَرَجَ فَأُصِيبَ ( شیخ مفید الرشاد فی معرفة حجج الله ج۱ ص ۱۷؛ مجلسی بحار الانوار  ج ۴۲ ص ۲۲۶)